REKLAMA

Orkisz wróci do łask? Opracowano nowy sposób selekcji i oczyszczania jego ziaren

Redakcja - Uprawa
23.01.2020
chat-icon 0

Orkisz to stary gatunek zboża, zaliczany do rodzaju pszenica, który znany był już w średniowieczu.

ⓒ trattieritratti - Fotolia.com
REKLAMA

Orkisz to stary gatunek zboża, zaliczany do rodzaju pszenica, który znany był już w średniowieczu.

W przeszłości orkisz był niezwykle popularny, a w czasach cesarstwa rzymskiego, spożywany był przez gladiatorów i zawodników biorących udział w igrzyskach, dostarczając im dużej ilości lekkostrawnego białka, będącego podstawowym budulcem masy mięśniowej.

Z biegiem czasu roślina ta została jednak wyparta z rolnictwa przez bardziej efektywne i wydajne gatunki, a w czasach współczesnych, na szeroką skalę spotykana jest jedynie w górzystych okolicach Szwajcarii, Hiszpanii, Niemiec.

Orkisz potocznie nazywany także szpelcem, jest rośliną bogatą w składniki odżywcze.  Zawiera on duże ilości witamin z grupy B – ryboflawiny, niacyny i tiaminy, a także żelaza, manganu, miedzi i aminokwasu o nazwie tryptofan, a w porównaniu ze zwykłą pszenicą zawiera większą ilość białka.

Z ekonomicznego punktu widzenia, jest on jednak mało wydajny. Problem stanowi również fakt, że ziarna orkiszu otoczone są minikłoskami, a jego wymłócenie wymaga dodatkowej pracy. 

Zmiana nawyków żywieniowych oraz moda na zdrowy i aktywny tryb życia sprawia, że orkisz powoli zaczyna wracać do łask, a naukowcy pracują nad jego nowymi, wydajniejszymi odmianami.

Wzrost zainteresowania uprawą orkiszu z całą pewnością będzie wymagał opracowania nowych metod jego oczyszczania oraz produkcji odpowiednich maszyn. Technika obróbki orkiszu zatrzymała się na poziomie wieków średnich, dlatego naukowcy z Wydziału Nauk Technicznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, postanowili wyjść naprzeciw pojawiającym się potrzebom.

Prof. Dariusz Choszcz, kierownik Katedry Maszyn Roboczych i Metodologii Badań na Wydziale Nauk Technicznych prace nad urządzeniem do oczyszczania z plew i sortowania ziaren orkiszu zaczął 5 lat temu. Dziś może pochwalić się dwoma urządzeniami przeznaczonymi do jego obróbki.

Pierwsze to separator pneumatyczny, który służy sortowania mieszaniny ziarnistej. W jego skład wchodzą 4 kanały, w których panuje podciśnienie, które zasysa ziarna coraz głębiej. W pierwszym kanale odpadają ziarna najcięższe, w drugim nieco lżejsze i tak po kolei. Plewy, które posiadają najmniejszą masę, zasysane do osobnego piątego pojemnika. Orkisz po przejściu przez ten separator jest wstępnie oczyszczony z nasion chwastów i podzielony na 4 frakcje zależne od wielkości ziarna. Ilość frakcji można modyfikować - wszystko uzależnione jest od potrzeb i celu oczyszczania ziaren.

W drugim urządzeniu oczyszczone już frakcje ziaren orkiszu pozbawia się minikłosków. To urządzenie skonstruowane specjalnie do tego zboża. Składa się z wymiennego stalowego bębna, podobnego do bębna pralki automatycznej pełniącego funkcję sita. W tym bębnie są otwory o doświadczalnie ustalonym kształcie i wymiarach. W środku bębna obraca się wirnik z łopatami, których kąt pochylania ustawia się w zależności od potrzeb, zakończonymi gumowymi zabierakami. Obracające się łopaty trąc ziarno zabierakami o wnętrze bębna wyłuskują je z minikłosków. Z jednego wylotu maszyny wychodzą zatem wyłuskane ziarna, a z drugiego – plewy.

– Idea jest prosta, ale ustalenie parametrów obu tych maszyn zajęło nam naprawdę sporo czasu. Będziemy je jeszcze udoskonalać, wypróbowywać i szukać kogoś, kto podejmie się je produkować. Trwają już zaawansowane rozmowy – zapowiedział twórca urządzenia.

(rup) UWM

chat-icon 0

REKLAMA

Polecane

Komentarze (0)

Zaloguj się lub załóż konto, Twoja nazwa zostanie automatycznie przypisana do komentarza.

Zamieszczając komentarz akceptujesz regulamin


REKLAMA

Zobacz więcej

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA