REKLAMA

Jęczmień ozimy – mini kompendium na temat wysokoplennej uprawy

Redakcja - Uprawa
14.09.2019
Lubię to
Lubię to
0
Super
Super
0
Haha
Haha
0
Smutny
Smutny
0
Szok
Szok
0
Zły
Zły
0
chat-icon 0

Ziarno jęczmienia znajduje wszechstronne zastosowanie jako wartościowa pasza, surowiec w przemyśle browarniczym i spożywczym (w postaci kasz i płatków).Uprawa jęczmienia cieszy się też dużym zainteresowaniem w produkcji ekologicznej.

fot. Paweł Pąk
REKLAMA

Ziarno jęczmienia znajduje wszechstronne zastosowanie jako wartościowa pasza, surowiec w przemyśle browarniczym i spożywczym (w postaci kasz i płatków). 

Uprawa jęczmienia cieszy się też dużym zainteresowaniem w produkcji ekologicznej.

W nawiązaniu do powyższego, od 2014 roku w Unii Europejskiej jest obowiązek uprawiania roślin, w tym jęczmienia, według zasad integrowanej ochrony.

W metodzie tej pierwszeństwo mają metody niechemiczne, takie jak: agrotechniczne, mechaniczne, fizyczne, biologiczne, hodowlane i inne, w sytuacji, kiedy zawiodą, wówczas jest możliwość zastosowania metody chemicznej.

Niniejsze kompendium ma służyć pomocą właścicielom gospodarstw rolnych w sprawnym wdrażaniu tych zasad w produkcji jęczmienia ozimego. Zawiera informacje na temat wyboru stanowiska i płodozmianu, materiału siewnego, jego przygotowania do siewu, siewu oraz zabiegów, które należy wykonać po wschodzie tych roślin.

Jęczmień ozimy wyróżnia się na tle innych gatunków zbóż, pewnymi cechami i wymaganiami siedliskowo-agrotechnicznymi. Głównie dotyczą one warunków klimatycznych, pH gleby, warunków wodno-powietrznych oraz terminu i gęstości siewu.

Jęczmień jest wrażliwy na lekkie zimy, zakwaszenie gleby – poniżej wartości 6 pH, wysoki niedostatek powietrza, wyleganie. Ponadto wymaga wcześniejszego siewu, w porównaniu do innych gatunków zbóż. Warto wspomnieć, że jego zaletą jest odporność na wiosenną suszę, dzięki lepszemu wykorzystaniu zapasów wody pozimowej.

Stanowisko i Płodozmian

Jęczmień ozimy lubi gleby kompleksu żytniego bardzo dobrego, dobrego i średniego. Do najlepszych jego przedplonów można zaliczyć: groch, rzepak ozimy, wczesne ziemniaki, mieszanki strączkowe na nasiona.

W celu uniknięcia występowania wielu chorób nie należy stosować płodozmianu z udziałem jęczmienia, pszenicy i pszenżyta. Należy pamiętać, że wpływ przedplonu jest większy w warunkach złego zimowania i pogarszania się, jakości gleby.

Przygotowanie gleby – zabiegi agrotechniczne

Istotne jest uwzględnienie faktu, że jęczmień ozimy należy do zbóż wymagających. Potrzebuje starannej uprawy i jest wymagający pod względem kultury roli. Wszystkie uprawki pożniwne i przedsiewne powinny zostać wykonane starannie oraz terminowo.

Uprawa nie powinna być zbyt intensywna i częsta. Zaleca się zastosowanie podorywki z bronowaniem po stosowanych przedplonach, którą należy powtórzyć po wzejściu chwastów. Jeśli ma być wprowadzona słoma, to powinna być rozdrobniona i równomiernie rozprowadzona na powierzchni ziemi uprawnej.

Uprawę pożniwną powinno się wykonywać pługiem, gruberem lub broną talerzową. Orkę siewną należy wykonywać, co najmniej na 2-3 tygodnie przed siewem jęczmienia ozimego, w celu odleżenia gleby.

Jeżeli wcześniej na polu był rzepak to po jego uprawie warto by było wykonać orkę na głębokość 16-20 cm, a po roślinie zbożowej na głębokość 25 cm, jest to podyktowane faktem, iż osypane nasiona rośliny przedplonowej powinny zostać umieszczone na głębokości uniemożliwiającej ich wzejście.

W przypadku niewykonanej podorywki, należałoby wykonać orkę siewną wykorzystując do tego celu pług z przedpłużkiem. Gdy przedplonem były ziemniaki – wyższa efektywność energetyczna z lepszymi wynikami ekonomicznymi uprawy – to wykonanie orki może być płytsze, rzędu 12-15 cm.

Aby przyspieszyć osiadanie gleby zamiast orki można zastosować agregat uprawowy z wałem strunowym. Jeśli zależy nam na wykonaniu siewu w czasie jednego przejścia roboczego, to można wykorzystać zestaw składający się z kultywatora o wąskich łapach i wału strunowego lub wybrać w innej konfiguracji ciężką bronę wraz z wałem strunowym.

Należy pamiętać, aby nie wykonywać zabiegów uprawowych w czasie wysokiej wilgotności gleby, ze szczególnym uwzględnieniem gleb ciężkich i średnich. Może to spowodować osłabienie wschodów i zahamowanie wzrostu rośliny.

Zrównoważone nawożenie

W uprawie jęczmienia system nawożenia zakłada realizację, m.in. dwóch zasadniczych celów:

- regulację odczynu pH gleby oraz zasobności w potas, fosfor i magnez w celu optymalizacji wzrostu i rozwoju rośliny,

- sterowanie wzrostem i rozwojem gatunku w kierunku zwiększania plonu przez umiejętne nawożenie azotem mineralnym.

Jęczmień ozimy charakteryzuje się słabo rozwiniętym systemem korzeniowym, przez co ma duże wymagania nawozowe – gleby słabe. Ziarno jęczmienia posiada wysoką wartość paszową i z tych względów istotne ma znaczenie kształtowanie składu aminokwasowego ziarna.

Przy plonie ziarna przykładowo 7t/ha wraz z odpowiednią ilością słomy jęczmień ozimy pobiera około 160 kg azotu, 70 kg fosforu – wysoka wrażliwość na jego brak –, 120 kg potasu – średnia wrażliwość na jego brak –, 30 kg magnezu i 70 kg wapnia.

Ze względów środowiskowych nie należy stosować nawożenia fosforanem, jeśli jego zawartość w glebie przekracza 40 mg na 100 g gleby mineralnej lub 80 mg na 100 g gleby węglanowej. Zaleca się stosowanie nawozów fosforowych i potasowych przed siewem, najlepiej pod bronę po wykonaniu orki siewnej lub przed nią.

Dodatkowo, jeżeli uprawiana gleba nie jest zasobna w siarkę, należałoby również wzbogacić ziemię i w ten pierwiastek. Często siarka towarzyszy w składzie nawozów wieloskładnikowych.

Glebę uprawianą pod jęczmień ozimy nawozi się również azotem, który szczególnie jest wymagany po przedplonie, w zmianowaniu bez roślin strączkowych oraz w warunkach wysokiego poziomu agrotechniki i ochrony roślin – przy dużych potrzebach dawka wynosi 80-100 kg N/ha, przy średnich 65-80 N kg/ha, przy niskich 50-65 N kg/ha. Ponadto jęczmień jest wrażliwy na nadmiar wolnych jonów glinu i manganu, które ograniczają wzrost i rozwój roślin.

Bardzo ważne w czasie uprawy jęczmienia ozimego jest pamiętanie o sprawdzaniu i regulacji pH gleby – za pomocą wapna wykonać pod rośliny wcześniej uprawiane, efekty widoczne w drugim lub trzecim roku po jego zastosowaniu. Optimum wynosi od 6,2 do 7,2 i nawet niewielkie odstępstwa od tego zakresu mogą wpłynąć na negatywne plonowanie.

Dobór odmiany

Najodpowiedniej jest zaopatrzyć się w nasiona kwalifikowane bądź standardowe jednolite pod względem pochodzenia i odmiany.

Stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego gwarantuje jakość użytego materiału – jedynie stosując materiał z etykietą urzędową warunkuje pewność użytych nasion. Siew zostaje przeprowadzony precyzyjnie i jest dostosowany do odmiany i stanowiska, dzięki czemu rolnik zyskuje oszczędności z tytułu mniejszych ilości wysiewu.

Ponadto zapewnia odpowiednią obsadę, szybkie i równomierne wschody, a także wyrównanie i dojrzewanie łanu. Nasiona od sprawdzonych producentów dają profesjonalnie zaprawiony materiał siewny, co skutkuje ograniczonym występowaniem chorób i szkodników. Co więcej, dają gwarancję wyższej jakości, która zgodna jest z oczekiwaniami odbiorców, w efekcie łatwiejszej sprzedaży.

Uprawa jęczmienia ozimego jest znacznie mniejsza w porównaniu do innych gatunków zbóż ozimych ze względu na gorszą zimotrwałość i wysokie wymagania środowiskowe. Firmy zajmujące się produkcją nasion przeciwstawiają się tej barierze produkując odmiany odporne na trudne warunki środowiskowe, m. in. należą do nich: odmiana hybrydowa HyvidoTM producenta Syngenta i odmiana Zenek pochodząca z hodowli nasion Danko.

Wyprodukowane odmiany charakteryzują się dużą wczesnością i zimotrwałością, dobrą odpornością na wyleganie. Równocześnie posiadają zwiększoną tolerancję na zakwaszenie gleby – co daje możliwość uprawy na glebach słabszych. Ponadto firma Syngenta zapewnia o zwiększonej ilości i zawartości białka z 1 ha. Na stronach obu producentów znajdą Państwo więcej szczegółowych informacji na temat poszczególnych odmian, takie jak: charakterystyka odmian, normy wysiewu, kalkulatora wysiewu, nawożenia azotowego, polowej prezentacji odmian i inne. Warto zajrzeć na strony internetowe producentów i zapoznać się z pełną ofertą.

Siew

Nasiona do siewu powinny cechować się przede wszystkim: czystością nie mniejszą niż 98%, wysoką masą 1000 ziaren (pow. 40 kg), dobrą zdrowotnością oraz zdolnością kiełkowania nie mniejszą niż 95%.

Jęczmień ozimy najlepiej wysiewać w terminie średniowczesnym, tj.

- 10-15 września – w rejonach wschodnich,

- 12-18 września – w rejonie centralnym,

- 16-20 września – w rejonach zachodnich.

Termin siewu powinien być uzależniony od warunków klimatyczno-glebowych i doboru odmiany. Im dłuższa i cieplejsza jesień w danym rejonie, przy korzystnym rozkładzie opadów, tym później przypada optymalny termin siewu jęczmienia ozimego. Na lepszych glebach można wcześniej wykonać siew, z kolei na glebach lekkich wskazane jest opóźnienie wysiewu, ze względu na zwiększoną jej podatność do zamarzania.

W czasie wyboru optymalnego terminu siewu rośliny wystarczy obsada 330-450 nasion na m2, co powinno stanowić masę 145-195 kg ziarna na ha. Siewy wykonywane później wymagają zwiększenia obsady o 10-15%.

Istotna przy siewie jest ilość wysiewu. W rejonach o większym nasileniu chorób i częstszym zjawisku wylegania roślin, poleca się stosowanie rzadszego siewu jęczmienia ozimego.

Zabiegi ochronne

Ważnym zabiegiem ochronnym w każdym typie produkcji jest zaprawianie materiału siewnego. Jest to najtańszy i jednocześnie najłatwiejszy technicznie do wykonania zabieg. Zaprawianie ziarna jest jedynym sposobem zniszczenia sprawców chorób przenoszonych przez materiał siewny i tych, które atakują rośliny we wczesnych fazach rozwoju.

W rolnictwie ekologicznym metody zaprawiania nasion opierają się na zabiegach dezynfekowania z wykorzystaniem np. ciepłej wody, nadmanganianu potasu, różnego rodzaju roztworów, wyciągów roślinnych, otoczkowania mlekiem w proszku oraz zapraw na bazie mikroorganizmów.

Działanie środków biologicznych nie jest tak radykalne i plonotwórcze, jak w przypadku chemicznych zapraw, ale stwarza mniejsze zagrożenie dla środowiska naturalnego i może być przydatne w rolnictwie ekologicznym. Do biologicznych środków, które wg. wyników badań pewnej grupy naukowców ograniczają rozwój grzybów, m.in. z rodzaju Fusarium, zalicza się: Polyversum, Biosept 33 SL, Bio Lux New i Cropaid. Gdy problem nie ustąpi po zastosowaniu biologicznych preparatów, w ostateczności należy zastosować środki chemiczne. Poleca się w tym przypadku Funaben T oraz Vitavax 200 FS.

Ponadto prawidłowe przeprowadzenie zabiegów agrotechnicznych stanowi ważny element ograniczający rozwój populacji wielu szkodników, szczególnie na poziomie stadiów larwalnych i poczwarek. Decydujące znaczenie tutaj odgrywają uprawki pożniwne – aktywne agregaty, brony talerzowe i wirnikowe, jak i

Prawidłowy płodozmian, elastyczność terminu siewu wraz oraz zrównoważone nawożenie.

Jeśli zastosują się Państwo do powyższych zaleceń, uprawa jęczmienia ozimego będzie przyjemnością z gwarancją jego wysokoplennenności.

(rup) AB

Lubię to
Lubię to
0
Super
Super
0
Haha
Haha
0
Smutny
Smutny
0
Szok
Szok
0
Zły
Zły
0
chat-icon 0

REKLAMA

Polecane

Komentarze (0)

Zaloguj się lub załóż konto, Twoja nazwa zostanie automatycznie przypisana do komentarza.

Zamieszczając komentarz akceptujesz regulamin


REKLAMA

Zobacz więcej

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA