Z roku na rok w Polsce spada liczba hodowców trzody chlewnej oraz liczby stad. I nie ma się co dziwić. Obecnie rentowność produkcji w cyklu otwartym przynosi straty lub jest co najwyżej zerowa, a na niewielkie zyski mogą liczyć producenci w cyklu zamkniętym.

W latach 2003-2021 nastąpił znaczący spadek liczby hodowców oraz liczby stad. W tym okresie liczba hodowców spadła o 73,5%, a liczba stad 71%. W tym samym czasie liczba loch hodowlanych spadła o 79%. Spadek ten nastąpił pomimo postępu hodowlanego, jaki miał miejsce w Polsce, chociażby w przypadku rasy WBP.

Ceny świń na VEZG kolejny tydzień bez zmian

Plenność tej rasy w roku 2020, w 10 najlepszych stadach hodowlanych wynosiła pomiędzy 28,48 a 31,35. Podobnie było w przypadku rasy PBZ. Rasy te osiągnęły zadowalające wyniki postępu fenotypowego pod kątem przyrostu dziennego masy ciała knurów i loszek. Poza przyzwoitymi wynikami produkcyjnymi rasy te są wpisane na listę produktów tradycyjnych oraz mogą być produkowane w systemie PQS. Jakość mięsa tych ras jest bardzo dobra, chociaż nie jest premiowane przez zakłady produkcyjne.

Upadek rodzimej hodowli oznacza konieczność importu warchlaków z zagranicy. Według danych MRiRW, w roku 2020 zaimportowano ich 7,2 mln sztuk. Taki import oznacza pogłębianie się ryzyka strat finansowych w produkcji oraz transfer wartości dodanej do takich krajów jak Dania czy Holandia. Licząc średnio w 2020 r koszt zakupu warchlaka w wysokości 370 zł, wartość tego importu wyniosła 2,66 mld złotych.

VEZG: Ceny świń na niemieckim rynku od miesiąca bez zmian

Aktualna sytuacja na rynku trzody chlewnej była tematem posiedzenia zespołu ds. stabilizacji i wsparcia rynku mięsa wieprzowego w ramach Porozumienia rolniczego. Podczas spotkania przedstawiono między innymi zestawienie danych dotyczące opłacalności produkcji w cyklu otwartym i zamkniętym. Z zestawienia dokładnie widać jakie straty ponoszą polscy producenci trzody. Po odbiciu i dosyć gwałtownych wzrostach cen w miesiącach luty-marzec, ceny zatrzymały się na poziomie około 5,30 zł/kg wagi żywej. Taka cena w połączeniu z wysokimi i rosnącymi kosztami produkcji (ceny warchlaków, zbóż i pasz) powoduje, że rentowność produkcji w cyklu otwartym jest co najwyżej zerowa, a na niewielkie zyski mogą liczyć producenci trzody w cyklu zamkniętym.

Opłacalność produkcji – cykl otwarty

Przychody z tuczu
Ilość tuczników w cyklu Stabilizacja cen tucznika na VEZG	330
Ilość cykli Jak długo trwa ciąża u świni?	3
Łączna produkcja w roku	990
Waga tucznika Ceny świń ponownie w górę	120
Cena z 1 kg żywca Ceny świń na VEZG nadal bez zmian	5,20 zł
Przychód roczny	617 760 zł
Koszty tuczu w cyklu otwartym 31 grudnia mija drugi termin na spis stanu stada świń
Cena zakupu prosięcia	300 zł Cena świń na VEZG bez zmian
Wartość zakupu prosiąt	305 910 zł
Koszt produkcji i zakupu paszy na 1 szt.	280 zł Ceny świń na VEZG mocno w dół
Wartość produkcji i zakupu pasz	277 200 zł Ceny świń: Duża obniżka na VEZG
Koszty wody/miesiąc	700 zł
Koszty energii/miesiąc	1 000 zł
Koszty mediów rocznie	20 400 zł
Koszty weterynaryjne na 1 szt.	16 zł
Wartość usług weterynaryjnych	15 840 zł
Razem koszty rocznie	619 350 zł
Pozostałe przychody
Ilość hektarów	20
Zysk z hektara	- zł
Dopłata do hektara	1 000 zł
Razem zysk brutto	20 000 zł
RAZEM ZYSK BRUTTO	18 410 zł
Dochód miesięczny na osobę przy dwóch osobach pracujących	767 zł

Opłacalność produkcji - cykl zamknięty

Przychody z tuczu
Ilość tuczników w cyklu	330
Ilość cykli	3
Łączna produkcja w roku	990
Waga tucznika	120
Cena z 1 kg żywca	5,20 zł
Przychód roczny	617 760 zł
Koszty tuczu w cyklu otwartym
Koszt produkcji prosięcia	240 zł
Wartość z produkcji prosiąt	244 728 zł
Koszt produkcji i zakupu paszy na 1 szt.	280 zł
Wartość produkcji i zakupu pasz	277 200 zł
Koszty wody/miesiąc	700 zł
Koszty energii/miesiąc	1 000 zł
Koszty mediów rocznie	20 400 zł
Koszty weterynaryjne na 1 szt.	16 zł
Wartość usług weterynaryjnych	15 840 zł
Razem koszty rocznie	558 168 zł
Pozostałe przychody
Ilość hektarów	20
Zysk z hektara	- zł
Dopłata do hektara	1 000 zł
Razem zysk brutto	20 000 zł
RAZEM ZYSK BRUTTO	79 592 zł
Dochód miesięczny na osobę przy dwóch osobach pracujących	3 316 zł

Zwrócono uwagę na proces koncentracji produkcji. Według danych z IRZ (źródło: Gobarto) w I kwartale bieżącego roku ilość stad świń spadła o 20%, a pogłowie trzody chlewnej znajduje się na najniższym od lat 50-tych poziomie i wynosi 10,2 mln sztuk. Na dzień 7 kwietnia zarejestrowanych było 80 788 stad. Najbardziej zmniejszyła się liczba stad liczących do 5 sztuk. Od 2016 roku średnia liczba zwierząt w stadzie zwiększyła się z 48 do 124 sztuk. Stada liczące powyżej 1000 sztuk (jest ich 2,5%) odpowiadają za 50% produkcji. Dla porównania w Niemczech liczba gospodarstw utrzymujących trzodę chlewną wynosi około 21 000, a pogłowie około 26 mln zwierząt, co daje średnią około 1 200 sztuk. Spadek pogłowia w chwili obecnej zbiegł się w czasie ze wzrostem popytu na mięso wieprzowe, co daje chwilowy efekt wzrostu cen oraz braku surowca. Odczuwają to przetwórcy.

W czasie posiedzenia Zespołu odniesiono się również do kwestii rynkowych. W trakcie dyskusji podkreślono, że sytuacja na rynku trzody chlewnej w Polsce jest wynikiem wzajemnego oddziaływania kilku czynników:

- sytuacji pandemicznej i zamknięcia gastronomii – ten czynnik powinien w tej chwili oddziaływać pozytywnie na ceny, ze względu na znoszenie restrykcji, otwarcie się gastronomii i sezon grillowy,

- sytuacji na rynku trzody chlewnej w Chinach – to ten kraj odbudowuje swoje pogłowie trzody chlewnej i w mniejszym stopniu importuje trzodę z innych krajów,

- wzrostu produkcji trzody chlewnej w systemach tuczy kontraktowych – ten model tuczu, jeśli przekroczy „masę krytyczną” będzie powodował coraz większą zmienność popytową i cenową w pozostałych segmentach rynku, które będą stanowiły jedynie marginalne uzupełnienie surowca,

- uzależnieniu się polskich producentów od produkcji w oparciu o warchlaki pochodzące z importu (przede wszystkim Danii). To uzależnienie powoduje transfer wartości dodanej do zagranicznych producentów,

- umocnieniu się na rynku europejskim i międzynarodowym producentów z Hiszpanii (wzrost produkcji o 8%) i Belgii,

- rozwoju epidemii ASF i wdrożeniu nowych zasad bioasekuracji, które wymagać będą od wielu gospodarstw poniesienia nakładów inwestycyjnych,

- braku skutecznej współpracy producentów w formie dużych organizacji producenckich i ich zrzeszeń,

- rosnących kosztów produkcji – pasze, zboża,

- spadku spożycia wieprzowiny i mięsa w ogóle, co jest chwilową modą, która jak wszystkie tego typu trendy przeminie.

(rzw) jp / Źródło: WIR